Niepozorne apulijskie Cisternino jest omijane przez turystów, którzy zupełnie nie mają pojęcia, co tracą. Skupiają się na Alberobello, które z biegiem lat poddało się fali intensywnego ruchu turystycznego ze wszelkimi tego konsekwencjami. Zaglądają także do przecudnego Locorotondo, które wciąż w ofercie ma po prostu samo siebie. I na tym kończą eksplorację tej części apulijskiego terytorium, tymczasem zaledwie kilka kilometrów dalej, jest coś jeszcze.
Na kolejnym wzgórzu, na wysokości 394 m n.p.m. czeka Cisternino.
To trzecie miasteczko z wielkiej trójki doliny Itrii, które naprawdę warto zobaczyć. Dlatego od dzisiaj tak planuj dzień: Alberobello, Locorotondo, Cisternino.
Cisternino – miasteczko po trzykroć wyjątkowe
Cisternino – w lokalnym dialekcie to Cistraníne, ma na swoim koncie kilka wyróżnień, o których powinieneś wiedzieć.
Po pierwsze zostało wyróżnione pomarańczową flagą, Bandiera arancione przyznawaną przez Italian Touring Club dla najbardziej autentycznych wiosek. Ten tytuł jest przyznawany na trzy lata, później następuje ponowna weryfikacja. Pomarańczową flagę w Apulii ma łącznie 13 miasteczek w tym Locorotondo i Alberobello.
Drugie ważne wyróżnienie – Cisternino znajduje się na liście najpiękniejszych miasteczek we Włoszech. To tytuł nadawany przez stowarzyszenie I Borghi più belli d’Italia.
I w końcu po trzecie, Cisternino to od 2014 roku Cittàslow, ze względu na podtrzymywanie tradycji gastronomicznych oraz ochronę lokalnych upraw i produkcji. We Włoszech jest obecnie 75 miasteczek z tym tytułem, możesz sprawdzić listę pozostałych tu.
To nie koniec wyróżnień dla miasta, ale niech tyle wystarczy na początek.
Wszystkie odcienie bieli w Cisternino
Zwiedzanie Cisternino najlepiej rozpocząć od Piazza Garibaldi. Po prawej jest Villa Comunale, miejski skwer, z którego możemy podziwiać widoki na dolinę Itrii. Valle d’Itria, znana jest także jako Murgia dei trulli, to depresja krasowa, która rozciąga się między gminami Cisternino, Locorotondo i Martina Franca. Swoją nazwę zawdzięcza kultowi Madonny Odigitria („tej, która wskazuje drogę”), spuściźnie po bizantyjskich mnichach, którzy osiedlili się na tym terenie w średniowieczu.
Po lewej jest czworokątna wieża, Torre Grande, zbudowana przez Normanów z postacią św. Mikołaja na górze i katedra. To właśnie tu skręcamy w uliczki starego miasta i przepadamy!
Miasteczko jest niewielkie i mam tu na myśli centrum starego miasta. Nie pamiętam, aby w jakimkolwiek innym apulijskim miasteczku tak bardzo ta biel rzucała mi się w oczy, choć città bianca jest nazywane pobliskie Ostuni. Właściwie znajdziemy tu wszystkie odcienie bieli i beżu, kapką koloru są jedynie pastelowe drzwi, kontrast stanowią rośliny, kwiaty oraz okiennice.
Uliczki w centrum historycznym są wyjątkowo wąskie, domy dość wysokie z zewnętrznymi schodami, dzięki temu w słoneczne dni można tu liczyć na cień. Choć domy są odświeżane, naprawdę widać, że od wieków niewiele się tu zmieniło. To przykład „architektury spontanicznej”, a zatem miasteczko nie zostało zaprojektowane przez architektów i nie było budowane na podstawie planów. Budowa domów, placyków i dziedzińców opierała się na ludzkich relacjach.
Kiedy już wejdziesz w ten labirynt uliczek, nawet jeśli troszkę się pokręcisz w kółko, nie przejmuj się. I tak w końcu dojdziesz na plac z zegarową wieżą, Piazza Vittorio Emanuele II, nazywany także Piazza dell’Orologio.
Zegarowa wieża powstała w 1850 roku, jej budowa spowodowała, że sąsiedni także budynek został powiększony o kolejną kondygnację. Sam plac nie jest duży, ale jeśli znajdziesz wolny stolik, przysiądź na chwilę i zamów choćby kawę.
Dzielnice Cisternino
Centrum miasteczka jest podzielone na pięć dzielnic (quartieri), których rozkład i nazwy znajdziemy na tablicach informacyjnych, stojących w miasteczku. Nazwy są w lokalnym dialekcie, nazywanym Cistranese.
Bère Vecchie – to najstarsza i największa dzielnica, jej nazwa oznacza dosłownie starą wieś. Rozciąga się wokół via Castello, via Conte Verde, via Alfieri i via Regina Elena.
Scheledd – nazwa tej dzielnicy została zainspirowana obecnością stopni lub też krawężników służących do pomiaru prędkości powozów, znajdujących się wzdłuż Via della Madonna di Costantinopoli. Ale dzielnica jest nazywana także Li Siggnuredde, od sióstr pewnego znanego księdza, które tu kiedyś mieszkały. Oznacza to tyle, co młode damy z zamożnej rodziny.
U Pantène oznacza grzęzawisko, obszar podmokły czy też bagienny. Ta część miasta jest położona niżej w stosunku do Bère Vecchie i była częściej zalewana w czasie ulewnych deszczy. To właśnie w tej części miasta ma swoje siedziby kilku rzeźników, u których można zamówić słynne bombette di Cisternino, o których więcej piszę w części poświęconej jedzeniu.
L’Issule to obszar wokół via Soleti i via Superga. Ta nazwa oznacza wyspa, co ma sugerować, że dzielnica była izolowana (po włosku wyspa to isola).
U Bùrie to obszar, który rozciąga się na prawo i lewo od Corso Umberto I. W dialekcie u bùrie oznacza po prostu wieś, czyli w tym przypadku cały obszar, który rozwinął się w XVI wieku poza murami miejskimi. Co ciekawe, wszystkie prestiżowe rodziny Cisternino przeniosły się tutaj w związku ze wzrostem demograficznym i ożywieniem gospodarczym. Tutaj po prostu mogły budować większe budynki.
Jeśli chcesz poznać prawdziwą atmosferę miasteczka, musisz tu pozostać aż do wieczora. Wtedy mieszkańcy spacerują, rozmawiają, śmieją się, idą coś zjeść do swoich ulubionych miejsc. W czasie dnia mieszkańcy są zajęci pracą, codziennymi obowiązkami, wieczór, gdy codzienny upał wreszcie zelżeje, to najlepszy czas, tętni życie towarzyskie. Ulice nareszcie oddychają pełną piersią.
Co zjeść w Cisternino
Przysmaki kulinarne to friselle czyli chrupiący chleb w kształcie donata, sery, jak cacioricotta, oliwa, wino DOC i wędliny, jak doskonałe capocollo. Wśród pierwszych dań makaron orecchiette z sosem i serem pecorino i ricottą lub w wariancie z rzepą i anchois.
Jednak najsłynniejszą potrawę, jaką oferuje miasteczko znajdziesz u rzeźnika! To bombette di Cisternino! Tak, Cisternino jest rajem dla mięsożerców. To najsłynniejszy street food w Cisternino.
Lokalni rzeźnicy mają w swoich sklepach specjalne piece, na których przygotowują dla swoich klientów wszystko to, co mają najlepsze. Możesz dostać kawałek wołowiny, wieprzowiny, lokalne kiełbaski, stek, żeberka i oczywiście słynne bombette – roladki wieprzowe nadziewane m.in. serem caciocavallo z Valle d’Itria. Do takiej bombetty zamawiasz karafkę wina i pełnia szczęścia gwarantowana.
Dla odważnych odkrywców kulinarnych, są także gnummareddi, które znam dobrze z Sardynii, a które oryginalnie pochodzą z Grecji. To danie charakterystyczne także dla Apulii i Bazylikaty. Otóż są to kawałki wątroby, śledziony, serca i innych podrobów, zawinięte w jagnięce flaki. Całość nadziewa się na szpikulec, podobnie jak szaszłyk i piecze nad paleniskiem węglowym. Całość wygląda apetycznie, ale ja spróbowałam tego raz i już dziękuję. Nigdy więcej!
Ale spokojnie, zjesz tu także inne pyszności.
Gdzie zjeść w Cisternino
- Zio Pietro, Via Duca D’Aosta 3 I To tu kierujesz swoje pierwsze kroki, jeśli chcesz spróbować wszystkich tych mięsnych smakołyków, o których wspomniałam wcześniej. To miejsce działa od 1935 r., jako da Zio Pietro od 1948 r.
- Al Vecchio Fornello, Via Basiliani 18 I To najlepsza braceria (steakhouse) w mieście. Mięso jest przygotowywane gotowane zgodnie z tradycją, w piecach opalanych drewnem z pionowym grillem. Tu zjesz bombeta, kiełbaskę, a także gnummareddi. Poza tym kuchnia apulijska – orecchiette, kotlety i klopsiki z sosem, itp.
- Rosticceria Antico Borgo, Via Tarantini 9 I Kolejne kultowe miejsce w Cisternino dla mięsożerców, ale nie tylko. Tutaj zjesz bombette, kiełbaski, a także jagnięcinę, koźlę i inne mięsa. Świetne orecchiette z sosem pomidorowym lub mięsnym.
-
20m2, Via G. D’Amico 1 I Połączenie lokalnej tradycji z nowoczesnością. Znakomita jakość produktów starannie dobranych i zestawionych, a to równa się niepowtarzalny smak.
- Cremeria History Vignola, Via San Quirico 28 I Tu się wpada na deser! Wspaniałe ciasta! Rzemieślnicza robota z najwyższej jakości produktów.
Gdzie nocować w Cistenino
Jeśli zdecydujesz się na nocleg w Cisternino, mam dla ciebie fajne miejsca.
- Dimora tipica nel centro storico I Mieszkanko w centrum historycznym Cisternino, idealne dla dwóch osób.
- Arch House with balcony by Wonderful Iraly I W samym centrum Cisternino, mieszkanko dla dwojga.
- Casa Torre Ibernia – Tina Apartment I Małe mieszkanko dla dwojga z cudownym tarasem na dachu, oczywiście w centrum historycznym.
Nieco poza miastem
- Hotel Lo Smeraldo I Jeśli szukasz wygodnego hotelu z basenem.
- Lama Pellegrini I Masseria czyli piękny apulijski folwark położony w samym sercu doliny Itria, 1 km od Cisternino. Pięknie odrestaurowany zabytkowy kompleks wiejski wraz z domkami trulli. Polecam osobom zmotoryzowanym.
- Masseria Capece I Przepiękna masseria położona wśród drzew oliwnych. Dla osób zainteresowanych, na miejscu znajduje się duża olejarnia, zbudowana w 1846 roku i użytkowana do lat 60. XX wieku. Można zobaczyć, jak dawniej pozyskiwano olej z oliwek, chociaż to wcale nie taka dawna historia. To bardzo duża posiadłość, więc jest także gaj cytrusowy i migdałowy.
- Cisternino I Zobacz cała ofertę noclegów w Cisternino.
Jak dojechać do Cisternino
Najlepiej dojechać pociągiem lub autobusem do Fasano i tam się przesiąść na autobus do Cisternino. Jeśli jesteś zmotoryzowany, parkingi są w nowszej części miasta, więc trzeba troszkę podejść do centro storico pod górę, wszystkie są naniesione na Google Maps. Sugeruje jechać jak najbliżej centrum historycznego (droga cały czas w spina się na wzgórze) i zaparkować gdzieś wzdłuż ulicy tuż przed historyczna częścią miasta. Jeśli nie będzie miejsca, zawsze można wrócić do miejsc, gdzie są parkingi.
Planując swoją podróż
Znajdź najlepszy hotel lub apartament na swoje włoskie wakacje dzięki booking.com.
Pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione ubezpieczenie turystyczne. Ja korzystam z najlepszej na rynku porównywarki rankomat.pl.
Jeśli potrzebujesz samochodu we Włoszech, skorzystaj z oferty rentalcars.com, aby porównać oferty i zarezerwować najwygodniejszy samochód dla siebie.
Gdy kupujesz coś za pośrednictwem moich linków, zarabiam niewielką kwotę. Ty nadal płacisz tyle samo, ze mną dzieli się sprzedawca. Dziękuję za twoje znaczące wsparcie.
Nie masz teraz czasu na czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz sobie poniższe zdjęcie na Pinterest, aby przeczytać później.
Włoska poczta
Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami mając nadzieję, że cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych krajów na świecie. Dlatego zachęcam, abyś dołączył także do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Tylko dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, ale przede wszystkim, otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.
Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB. Zapraszam cię także na mojego Instagrama, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!
