Ghost towns czy też città fantasma, miasta widma we Włoszech. Kiedyś pełne życia, dziś zalane wodą lub po prostu stoją i niszczeją.

We Włoszech jest wiele opuszczonych miast, czasem w pośpiechu, bo życie w nich stało się zbyt ryzykowne. Przyroda upominała się o swoje w najróżniejszy sposób, pękają skały, osuwa się ziemia, wybuchają wulkany, zatrzęsła się ziemia, teren nękają powodzie.

Czasem nie wiadomo dokładnie, dlaczego mieszkańcy opuścili miasto. One zostały, człowiek poszedł dalej. Nie zawsze człowiek uciekał daleko, relokacja bywa całkiem bliska. Skoro nie dało się żyć już na górze, ludzie przenosili wioskę na dół, czasem kilka kilometrów, czasem kilkadziesiąt. Niektóre miejsca opuszczono jednak na dobre.

Zapraszam cię w podróż po włoskich miastach, gdzie tylko zamykając oczy i uruchamiając wyobraźnię przywołamy obraz dawnego gwaru życia. Città fantasma, jak nazywają się po włosku, czy wciąż za ścianą słychać dziecięcy śmiech, czy to tylko złudzenie?

Oto historia zaledwie kilku z nich.

Miasta widma we Włoszech

1. Balestrino, Liguria

Przyczyna: trzęsienia ziemi

Historia Balestino to przykład długiej walki człowieka o „swoje”. Założone w XI wieku, położone niezwykle malowniczo, niestety na wyjątkowo niestabilnym geologicznie gruncie. W przeszłości wiele razy nękały mieszkańców trzęsieniami ziemi, co było przyczyną stopniowego opuszczania miasta. Ostatni wyprowadzili się stąd w 1953 roku.

Obecnie koło 500 osób mieszka w nowszej części Balestrino, położonej nieco niżej, na bardziej bezpiecznym terenie. Liguria to niezwykły region. Niesamowite położenie niektórych miasteczek sprawia, że są jednymi z najpiękniejszych we Włoszech. Ale to trudny dla człowieka region położony na skałach, targany wiatrami, niepokojony przez trzęsienia ziemi, powodzie, osuwiska błotne.

I gdyby nie fakt, że domy stoją puste, Balestrino można by uznać za typowe, zabytkowe, malownicze włoskie miasteczko. Niewielkie kamienne domki, wąskie uliczki, wciąż stojące kościoły i górujący nad miastem zamek, Castello dei Del Carretto. Czy miasto przetrwa kolejne trzęsienie ziemi?

Wskazówka I Jeśli interesuje Cię Liguria, kliknij w przewodnik: 23 niesamowite miejsca w Ligurii.

2. Craco, Bazylikata

Przyczyna: postępujące osuwisko

Osada powstała w VIII wieku, zbudowana na zboczu wzgórza, pełniła funkcje militarne. Największy rozwój miasto osiągnęło w XIII wieku, powstał wówczas uniwersytet, zbudowano zamek.

Craco jest sławne na cały świat, więc i przyciąga rzesze turystów. To opuszczone miasto jest wyjątkowe w swej urodzie, co skrzętnie wykorzystywali w przeszłości filmowcy.

Wskazówka I Kręcono tu m.in. część scen do Quantum of Solace (seria przygód agenta 007) oraz scenę śmierci Judasza w Pasji Mela Gibsona.

W połowie XX wieku po serii powtarzających się trzęsień ziemi, w następstwie których utworzyło się duże osuwisko zagrażające życiu, mieszkańcy podjęli decyzję o opuszczeniu miasta i osiedleniu się w nowym miejscu, Craco Peschiera. Ostatni mieszkańcy opuścili miasteczko w 1991 roku. Miasto stopniowo ulega zniszczeniu, niezauważalnie osuwa się z wysokości 400 metrów.

3. Curon (Graun), Trydent-Górna Adyga

Przyczyna: zatopienie miasteczka

Ta decyzja kosztowała „życie” dwie średniowieczne miejscowości położone w dolinie: Resia (Re­schen) i Curon (Graun). Mieszkańców obu wiosek przesiedlono, a większość zabudowań rozebrano. W lipcu 1950 roku spiętrzone wody Lago di Resia ostatecznie położyły kres istnieniu obu miasteczek. Na styku granic Włoch, Austrii i Szwajcarii powstało sztuczne jezioro spiętrzające wodę dla elektrowni produkującej energię elektryczną dla regionu.

Jednak pozostał znaczący symbol tego miejsca.

Przetrwała dzwonnica XIV-wiecznego kościoła św. Katarzyny w dawnym Curon, której nie rozebrano. Dumnie wystaje ponad powierzchnię wody i stanowi spektakularny widok tak latem, jak i zimą, gdy lód skuwa jezioro. Legenda głosi, że w mroźne noce słychać dźwięk jej dzwonów.

Tymczasem dzwony … zdemontowano ponad 60 lat temu.

Wskazówka I na platformie Netflix można obejrzeć serial zatytułowany „Curon”. Jego akcja toczy się właśnie w tej okolicy i jest związana z tajemnicą bijących dzwonów wystającej z wody dzwonnicy.

4. Poggioreale, Sycylia

Przyczyna: trzęsienie ziemi

Obecnie miasto leży ok. 4 km na południe od swej pierwotnej lokalizacji. A wszystko za sprawą niszczycielskiego trzęsienia ziemi z roku 1968, które na tyle poważnie zniszczyło miasto oraz pobliskie Salaparuta i Gibellina, że zdecydowano się na jego odbudowę w innym, bezpieczniejszym miejscu.

Poggioreale pierwotnie zostało założone w 1642 roku na górze Castellazzo, z której rozpościera się wspaniały widok na dolinę rzeki Belice, w zachodniej Sycylii w prowincji Trapani. Jak ci się podoba takie miasto widmo we Włoszech?

Wskazówka I Do dziś można oglądać ruiny starego Poggioreale, które w roku 1995, włoski reżyser Giuseppe Tornatore, wykorzystał jako plener do swojego filmu „Sprzedawca marzeń”.

5. Frattura Vecchia, Abruzja

Przyczyna: trzęsienie ziemi

Frattura Vecchia, leżąca na wysokości 1300 metrów n.p.m., oddalona o 15 kilometrów od Anversy jest kolejnym miasteczkiem z listy ghost cities we Włoszech, które uległo sile żywiołu.

Ziemia zatrzęsła się tu w 1915 roku. Mieszkańcy przenieśli się niżej i zbudowali nową wioskę. Kamienne, pozbawione dachów domy zostawili przyrodzie.

6. Pentedattilo, Kalabria

Przyczyna: trzęsienia ziemi

Pentedattilo jest położone na wysokości 250 m n.p.m., na górze Monte Calvario, której kształt przypominał niegdyś pięć palców. Od jej wyglądu pochodzi nazwa miejscowości – z greckiego: penta + daktylos, czyli pięć palców. Historia tej osady jest wyjątkowo interesująca. Targana żywiołami i ludzką chęcią zemsty obrosła w straszliwe legendy.

Miasteczko założone jako kolonia greckiego miasta Chalkida w roku 630 p.n.e. Przez cały okres grecko – rzymski było to kwitnące centrum ekonomiczne, a dzięki swej strategicznej pozycji podczas panowania rzymskiego było ważnym centrum wojskowym.

Stabilnością Pentedattilo zachwiało trzęsienie ziemi z 1783 roku. Miasto zostało wówczas poważnie zniszczone, a większość mieszkańców przeniosła się do pobliskiego Melito Porto Salvo.

Kolejny cios przyroda zadała w 1908 i 1951, co ostatecznie doprowadziło do całkowitego wyludnienia wioski w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku.

Miasto pozostało zupełnie niezamieszkane aż do 1980, kiedy został częściowo odrestaurowany dzięki wolontariuszom z całej Europy.

To miejsce przypomina nieco księżycowy krajobraz i pewnie dzięki temu przyjeżdża tu wielu fotografów i artystów utrwalających ten niezwykły krajobraz. Niegdyś gwiazdor amerykańskich horrorów Roberta Englunda powiedział, że to miejsce jest jak wart milion dolarów plan strasznego filmu. Dla miłośników ghost cities miejsce jest obowiązkowe.

Wskazówka I W ostatnich latach to taki „must see” w Kalabrii. Dla zainteresowanych dodam, że odbywa się tu festiwal filmowy, Pentedattilo International Short Film Festival.

7. Civita di Bagnoregio, Lacjum

Miasto położone jest wyjątkowo pięknie, wręcz spektakularnie! Na szczycie skalistego wzgórza, do którego prowadzi tylko jedna jedyna droga, wąski most biegnący nad przepaścią. Gdy okoliczne doliny toną we mgle miejsce wydaje się wręcz magiczne.

Nic dziwnego, że to miejsce chętnie i licznie odwiedzają turyści. Nazywane la città che muore, umierające miasto, ponieważ zagrożeniem dla miasteczka są trzęsienia ziemi i położenie na tufowej skale, która znajduje się pod ciągłym działaniem procesu erozji. Skała kruszy się, a co za tym idzie powierzchnia miejscowości się zmniejsza.

Latem mieszka tu około 100 mieszkańców, zimą zaledwie kilkunastu.

Wskazówka I Kliknij i przeczytaj więcej o Civita di Bagnoregio.