Miasta widma we Włoszech, po włosku città fantasma,była kiedyś pełne życia, dziś zalane wodą lub po prostu stoją i niszczeją.
We Włoszech jest wiele opuszczonych miast, czasem w pośpiechu, bo życie w nich stało się zbyt ryzykowne. Przyroda upominała się o swoje w najróżniejszy sposób, pękają skały, osuwa się ziemia, wybuchają wulkany, zatrzęsła się ziemia, teren nękają powodzie.
Czasem nie wiadomo dokładnie, dlaczego mieszkańcy opuścili miasto. One zostały, człowiek poszedł dalej. Nie zawsze człowiek uciekał daleko, relokacja bywa całkiem bliska. Skoro nie dało się żyć już na górze, ludzie przenosili wioskę na dół, czasem kilka kilometrów, czasem kilkadziesiąt. Niektóre miejsca opuszczono jednak na dobre.
Zapraszam cię w podróż po włoskich miastach, gdzie tylko zamykając oczy i uruchamiając wyobraźnię przywołamy obraz dawnego gwaru życia. Città fantasma, jak nazywają się po włosku, czy wciąż za ścianą słychać dziecięcy śmiech, czy to tylko złudzenie?
Miasta widma we Włoszech
1. Balestrino, Liguria
Przyczyna: trzęsienia ziemi
Historia Balestino to przykład długiej walki człowieka o „swoje”. Założone w XI wieku, położone niezwykle malowniczo, niestety na wyjątkowo niestabilnym geologicznie gruncie. W przeszłości wiele razy nękały mieszkańców trzęsieniami ziemi, co było przyczyną stopniowego opuszczania miasta. Ostatni wyprowadzili się stąd w 1953 roku.
Obecnie koło 500 osób mieszka w nowszej części Balestrino, położonej nieco niżej, na bardziej bezpiecznym terenie. Liguria to niezwykły region. Niesamowite położenie niektórych miasteczek sprawia, że są jednymi z najpiękniejszych we Włoszech. Ale to trudny dla człowieka region położony na skałach, targany wiatrami, niepokojony przez trzęsienia ziemi, powodzie, osuwiska błotne.
I gdyby nie fakt, że domy stoją puste, Balestrino można by uznać za typowe, zabytkowe, malownicze włoskie miasteczko. Niewielkie kamienne domki, wąskie uliczki, wciąż stojące kościoły i górujący nad miastem zamek, Castello dei Del Carretto.
Czy miasto przetrwa kolejne trzęsienie ziemi?
Wskazówka I Jeśli interesuje Cię Liguria, kliknij w przewodnik: 23 niesamowite miejsca w Ligurii.
LIGURIA – 23 najpiękniejsze miasteczka w regionie
2. Craco, Bazylikata
Przyczyna: postępujące osuwisko
Osada powstała w VIII wieku, zbudowana na zboczu wzgórza, pełniła funkcje militarne. Największy rozwój miasto osiągnęło w XIII wieku, powstał wówczas uniwersytet, zbudowano zamek.
Craco jest sławne na cały świat, więc i przyciąga rzesze turystów. To opuszczone miasto jest wyjątkowe w swej urodzie, co skrzętnie wykorzystywali w przeszłości filmowcy.
Wskazówka I Kręcono tu m.in. część scen do Quantum of Solace (seria przygód agenta 007) oraz scenę śmierci Judasza w Pasji Mela Gibsona.
W połowie XX wieku po serii powtarzających się trzęsień ziemi, w następstwie których utworzyło się duże osuwisko zagrażające życiu, mieszkańcy podjęli decyzję o opuszczeniu miasta i osiedleniu się w nowym miejscu, Craco Peschiera. Ostatni mieszkańcy opuścili miasteczko w 1991 roku. Miasto stopniowo ulega zniszczeniu, niezauważalnie osuwa się z wysokości 400 metrów.
3. Curon (Graun), Trydent-Górna Adyga
Przyczyna: zatopienie miasteczka
Ta decyzja kosztowała „życie” dwie średniowieczne miejscowości położone w dolinie: Resia (Reschen) i Curon (Graun). Mieszkańców obu wiosek przesiedlono, a większość zabudowań rozebrano. W lipcu 1950 roku spiętrzone wody Lago di Resia ostatecznie położyły kres istnieniu obu miasteczek. Na styku granic Włoch, Austrii i Szwajcarii powstało sztuczne jezioro spiętrzające wodę dla elektrowni produkującej energię elektryczną dla regionu.
Jednak pozostał znaczący symbol tego miejsca.
Przetrwała dzwonnica XIV-wiecznego kościoła św. Katarzyny w dawnym Curon, której nie rozebrano. Dumnie wystaje ponad powierzchnię wody i stanowi spektakularny widok tak latem, jak i zimą, gdy lód skuwa jezioro. Legenda głosi, że w mroźne noce słychać dźwięk jej dzwonów.
Tymczasem dzwony … zdemontowano ponad 60 lat temu.
Wskazówka I na platformie Netflix można obejrzeć serial zatytułowany „Curon”. Jego akcja toczy się właśnie w tej okolicy i jest związana z tajemnicą bijących dzwonów wystającej z wody dzwonnicy.
4. Poggioreale, Sycylia
Przyczyna: trzęsienie ziemi
Obecnie miasto leży ok. 4 km na południe od swej pierwotnej lokalizacji. A wszystko za sprawą niszczycielskiego trzęsienia ziemi z roku 1968, które na tyle poważnie zniszczyło miasto oraz pobliskie Salaparuta i Gibellina, że zdecydowano się na jego odbudowę w innym, bezpieczniejszym miejscu.
Poggioreale pierwotnie zostało założone w 1642 roku na górze Castellazzo, z której rozpościera się wspaniały widok na dolinę rzeki Belice, w zachodniej Sycylii w prowincji Trapani. Jak ci się podoba takie miasto widmo we Włoszech?
Wskazówka I Do dziś można oglądać ruiny starego Poggioreale, które w roku 1995, włoski reżyser Giuseppe Tornatore, wykorzystał jako plener do swojego filmu „Sprzedawca marzeń”.
5. Frattura Vecchia, Abruzja
Przyczyna: trzęsienie ziemi
Frattura Vecchia, leżąca na wysokości 1300 metrów n.p.m., oddalona o 15 kilometrów od Anversy jest kolejnym miasteczkiem z listy ghost cities we Włoszech, które uległo sile żywiołu.
Ziemia zatrzęsła się tu w 1915 roku. Mieszkańcy przenieśli się niżej i zbudowali nową wioskę. Kamienne, pozbawione dachów domy zostawili przyrodzie.
6. Pentedattilo, Kalabria
Przyczyna: trzęsienia ziemi
Pentedattilo jest położone na wysokości 250 m n.p.m., na górze Monte Calvario, której kształt przypominał niegdyś pięć palców. Od jej wyglądu pochodzi nazwa miejscowości – z greckiego: penta + daktylos, czyli pięć palców. Historia tej osady jest wyjątkowo interesująca. Targana żywiołami i ludzką chęcią zemsty obrosła w straszliwe legendy.
Miasteczko założone jako kolonia greckiego miasta Chalkida w roku 630 p.n.e. Przez cały okres grecko – rzymski było to kwitnące centrum ekonomiczne, a dzięki swej strategicznej pozycji podczas panowania rzymskiego było ważnym centrum wojskowym.
Stabilnością Pentedattilo zachwiało trzęsienie ziemi z 1783 roku. Miasto zostało wówczas poważnie zniszczone, a większość mieszkańców przeniosła się do pobliskiego Melito Porto Salvo.
Kolejny cios przyroda zadała w 1908 i 1951, co ostatecznie doprowadziło do całkowitego wyludnienia wioski w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku.
Miasto pozostało zupełnie niezamieszkane aż do 1980, kiedy został częściowo odrestaurowany dzięki wolontariuszom z całej Europy.
To miejsce przypomina nieco księżycowy krajobraz i pewnie dzięki temu przyjeżdża tu wielu fotografów i artystów utrwalających ten niezwykły krajobraz. Niegdyś gwiazdor amerykańskich horrorów Roberta Englunda powiedział, że to miejsce jest jak wart milion dolarów plan strasznego filmu. Dla miłośników ghost cities miejsce jest obowiązkowe.
Wskazówka I Poznaj więcej niesamowitych miejsc w Kalabrii.
KALABRIA – podróż przez jeden z najbardziej malowniczych regionów Włoch
7. Civita di Bagnoregio, Lacjum
Przyczyna: trzęsienia ziemi, erozja tufu
Miasto położone jest wyjątkowo pięknie, wręcz spektakularnie! Na szczycie skalistego wzgórza, do którego prowadzi tylko jedna jedyna droga, wąski most biegnący nad przepaścią. Gdy okoliczne doliny toną we mgle miejsce wydaje się wręcz magiczne.
Nic dziwnego, że to miejsce chętnie i licznie odwiedzają turyści. Nazywane la città che muore, umierające miasto, ponieważ zagrożeniem dla miasteczka są trzęsienia ziemi i położenie na tufowej skale, która znajduje się pod ciągłym działaniem procesu erozji. Skała kruszy się, a co za tym idzie powierzchnia miejscowości się zmniejsza.
Latem mieszka tu około 100 mieszkańców, zimą zaledwie kilkunastu.
Wskazówka I Kliknij i przeczytaj więcej o Civita di Bagnoregio.
Civita di Bagnoregio, Città che muore – umierające miasteczko Lacjum
8. Vitozza, Toskania
Przyczyna: nieznana
Kolejne na liście ghost cities, jest miasto widmo w grotach. Znajduje się tu ich ponad 200, które były zamieszkane już w XI wieku. To właściwie system połączonych grot, służących za mieszkania.
Groty miały kontente przeznaczenie, np. miejsce przechowywania wina, „obory” dla zwierząt i inne. Jaskinie wykorzystywane do zamieszkania rozciągają się przede wszystkim wzdłuż drogi w lesie, z widokiem na dolinę rzeki Lente. Niektóre z nich są bardzo blisko siebie, podczas gdy inne są bardziej izolowane.
Część jaskiń była wykorzystywana do hodowli gołębi. Takie groty nazywano colombari (colomba – gołębica) i niemalże na pewno powstały one już w czasach rzymskich.
Zawirowania historyczne około połowy XV wieku spowodowały powolny upadek osady i jego struktur obronnych z wciąż nieznanych jeszcze powodów. Ludności stopniowo zaczęła migrować w kierunku pobliskiego miasteczka San Quirico. Życie toczyło się tu do XVIII wieku.
9. Isola Santa, Garfagnana, Toskanii
Przyczyna: budowa tamy
Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1260 roku. Tu zatrzymywali się podróżni na szlaku Versilia – Garfagnana. Wioska została zupełnie opuszczona w latach 60 XX wieku, kiedy zbudowano tamę, tworząc malownicze jezioro. Nowe domy dla mieszkańców zostały wybudowane gdzie indziej.
Na dnie jeziora kryją się więc ruiny prastarej osady i most. Czasem można to zobaczyć, gdy woda jest spuszczana, to jednak nie dzieje się za często.
Obecnie osada powoli wraca do życia, restaurowane są kolejne budynki. Pomiędzy niszczejącymi domostwami mieszkają cztery rodziny, jest bar, są także miejsca noclegowe na wynajem.
10. Pompeje, Kampania
Przyczyna: trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu
Listę miast widm we Włoszech zamykają Pompeje. Dwa inne miasta, które zniszczyła erupcja Wezuwiusza w 79 roku to Herkulanum i Stabie
Po raz pierwszy Pompeje zostały zniszczone w 65% przez silne trzęsienie ziemi, które miało miejsce 5 lutego 62 roku. Mieszkańcy jednak w dość krótkim czasie zdołali je odbudować. Niestety, zaledwie 17 lat później niespodziewany wybuch Wezuwiusza przysypał je kilkumetrową warstwą popiołu, grzebiąc miasto i mieszkańców, którzy nie zdążyli się ewakuować. To był 24 sierpnia 79 roku.
Wskazówka I Poznaj więcej niesamowitych miejsc w Kampanii na południu Włoch.
KAMPANIA – przewodnik po najbardziej czarującym regionie Włoch
Planując swoją podróż
Znajdź najlepszy hotel lub apartament na swoje włoskie wakacje dzięki booking.com.
Pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione ubezpieczenie turystyczne. Ja korzystam z najlepszej na rynku porównywarki rankomat.pl.
Jeśli potrzebujesz samochodu we Włoszech, skorzystaj z oferty rentalcars.com, aby porównać oferty i zarezerwować najwygodniejszy samochód dla siebie.
Gdy kupujesz coś za pośrednictwem moich linków, zarabiam niewielką kwotę. Ty nadal płacisz tyle samo, ze mną dzieli się sprzedawca. Dziękuję za twoje znaczące wsparcie.
Nie masz teraz czasu na czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz sobie poniższe zdjęcie na Pinterest, aby przeczytać później.
Włoska poczta
Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami mając nadzieję, że cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych krajów na świecie. Dlatego zachęcam, abyś dołączył także do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Tylko dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, ale przede wszystkim, otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.
Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB. Zapraszam cię także na mojego Instagrama, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!
Byłam dwa tygodnie temu w Pentedattilo. Pięknie odrestaurowane i zadbane miejsce. I te widoki cudne! I te kwitnące mandorle! Miejsce naprawdę warte odwiedzenia.
Bardzo ciekawy artykuł. W ogóle nie zdawałam sobie sprawy, że takie miasteczka we Włoszech istnieją.
Przyznaję, że Italia właśnie dlatego wciąż mnie zadziwia! Niby już coś wiem, coś widziałam, a potem bach! Wpada coś takiego!
Fajne zestawienie! Jeszcze jest Bussana Vecchia niedaleko San Remo, powód to trzęsienie ziemi :).
Bussana Vecchia jest wspaniała, no i blisko ciebie. Tych opuszczonych miasteczek jest tak naprawdę całe mnóstwo, a to tylko kilka przykładów. Pozdrawiam i wszystkiego dobrego!
Miast widma to ciekawe zjawisko, które ma sporo różnych wyjaśnień. Czasem chodzi o kwestie plagi, skończenie się jakich złóż surowca, na którym opierało się miasto, a czasami są zaprojektowane sztucznie. W Chinach możemy znaleźć takie sztucznie zaprojektowane miasta – są kompletnie puste, nie mają działającej elektryczności, kanalizacji, nic! Są stworzone jedynie jako sposób na zwiększanie pkb xd
Bardzo dziękuje za ten komentarz, chociaż smutna konstatacja chińskich poczynań.