Ghost cities, miasta widma. We Włoszech jest wiele opuszczonych miast, czasem w pośpiechu, bo życie w nich stało się zbyt ryzykowne. Przyroda upominała się o swoje w najróżniejszy sposób, pękają skały, osuwa się ziemia, wybuchają wulkany, zatrzęsła się ziemia, nawiedzają teren powodzie. Czasem nie wiadomo dokładnie dlaczego mieszkańcy opuścili miasto. One zostały, człowiek poszedł dalej. Nie zawsze człowiek uciekał daleko, relokacja bywa całkiem bliska. Skoro nie dało się żyć już na górze, ludzie przenosili wioskę na dół, czasem kilka kilometrów, czasem kilkadziesiąt. Niektóre miejsca opuszczono na dobre.

Zapraszam Was w podróż po włoskich miastach, gdzie tylko zamykając oczy i uruchamiając wyobraźnię przywołamy obraz dawnego gwaru życia. Ghost cities, czy wciąż za ścianą słychać dziecięcy śmiech?

We Włoszech jest ich wyjątkowo wiele. Oto historia zaledwie kilku z nich.

Ghost cities we Włoszech

Balestrino, Liguria

Przyczyna: trzęsienia ziemi

Historia Balestino to przykład długiej walki człowieka o „swoje”. Założone w XI wieku, położone niezwykle malowniczo, niestety na wyjątkowo niestabilnym geologicznie gruncie. W przeszłości wiele razy było nękane trzęsieniami ziemi, co było przyczyną stopniowego opuszczania miasta przez jego mieszkańców. Ostatni wyprowadzili się stąd w 1953 roku. Obecnie koło 500 osób mieszka w nowszej części Balestrino, położonej nieco niżej, na bardziej bezpiecznym terenie.
Liguria to niezwykły region. Niesamowite położenie niektórych miasteczek sprawia, że są jednymi z najpiękniejszych we Włoszech. Ale to trudny dla człowieka region położony na skałach, targany morskimi falami, niepokojony przez trzęsienia ziemi, powodzie, wichury.

I gdyby nie fakt, że domy stoją puste, Balestrino można by uznać za typowe, zabytkowe, malownicze włoskie miasteczko – niewielkie kamienne domki, wąskie uliczki, wciąż stojące świątynie i górujący nad miastem zamek Castello dei Del Carretto. Czy miasto przetrwa kolejne trzęsienie ziemi?

Jeśli interesuje Cię Liguria, kliknij w przewodnik: 23 niesamowite miejsca w Ligurii.

Craco, Bazylikata

Przyczyna: postępujące osuwisko

Ale dlaczego Craco opuścili jego mieszkańcy? Osada powstała w VIII wieku, zbudowana na zboczu wzgórza, pełniła funkcje militarne. Największy rozwój miasto osiągnęło w XIII wieku, powstał wówczas uniwersytet, zbudowano zamek. Craco jest sławne na cały świat, więc i przyciąga rzesze turystów. To opuszczone miasto jest wyjątkowe w swej urodzie, co skrzętnie wykorzystywali w przeszłości filmowcy. Kręcono tu m.in. część scen do Quantum of Solace (seria przygód agenta 007) oraz scenę śmierci Judasza w Pasji Mela Gibsona.

W połowie XX wieku po serii powtarzających się trzęsień ziemi, w następstwie których utworzyło się duże osuwisko zagrażające życiu, mieszkańcy podjęli decyzję o opuszczeniu miasta i osiedleniu się w nowym miejscu, Craco Peschiera. Ostatni mieszkańcy opuścili miasteczko w 1991 roku. Miasto stopniowo ulega zniszczeniu, niezauważalnie osuwa się z wysokości 400 metrów.

Curon (Graun), Trydent-Górna Adyga

Przyczyna: zatopienie miasteczka

Ta decyzja kosztowała „życie” dwie śre­dnio­wiecz­ne miej­sco­wo­ści po­ło­żo­ne w do­li­nie: Resia (Re­schen) i Curon (Graun). Mieszkańców obu wiosek przesiedlono, a wiekszość zabudować rozebrano. W lipcu 1950 roku spię­trzo­ne wody Lago di Resia ostatecznie położyły kres istnieniu obu miasteczek, jednak pozostał znaczący symbol tego miejsca.W latach 50 XX w. na sty­ku gra­nic Włoch, Au­strii i Szwaj­ca­rii, w do­li­nie Ve­no­sty, po­wsta­ło sztucz­ne je­zio­ro spię­trza­ją­ce wodę dla elek­trow­ni pro­du­ku­ją­cej ener­gię elek­trycz­ną dla re­gio­nu. 

Przetrwała dzwon­ni­ca XIV-wiecz­ne­go ko­ścio­ła św. Ka­ta­rzy­ny w daw­nym Curon, której nie rozebrano. Dumnie wystaje ponad powierzchnię wody i stanowi spektakularny widok tak latem, jak i zimą, gdy lód skuwa je­zio­ro. Legenda głosi, że w mroź­ne noce sły­chać dźwięk jej dzwo­nów. 

ps. Dzwony zde­mon­to­wa­no ponad 60 lat temu.

Poggioreale, Sycylia

Przyczyna: trzęsienie ziemi

Obec­nie mia­sto leży ok. 4 km na południe od swej pierwotnej lo­ka­li­za­cji. A wszyst­ko za spra­wą niszczycielskiego trzę­sie­nia ziemi z roku 1968, które na tyle po­waż­nie znisz­czy­ło mia­sto oraz po­bli­skie Salapa­ru­ta i Gi­bel­li­na, że zde­c­do­wa­no się na jego od­bu­do­wę w innym, bez­piecz­niej­szym miej­scu. Poggioreale pier­wot­nie zo­sta­ło za­ło­żo­ne w 1642 roku na górze Ca­stel­laz­zo, z któ­rej roz­po­ście­ra się wspa­nia­ły widok na do­li­nę rzeki Be­li­ce, w zachodniej Sycylii w prowincji Trapani.

Do dzi­ś można oglą­dać ruiny sta­re­go Pog­gio­re­ale, które w roku 1995, wło­ski re­ży­ser Giu­sep­pe Tor­na­to­re, wy­ko­rzy­stał jako ple­ner do swo­je­go filmu, Sprze­daw­ca marzeń.

Frattura Vecchia, Abruzja

Przyczyna: trzęsienie ziemi

Frattura Vecchia, leżąca na wysokości 1300 metrów n.p.m., oddalona o 15 kilometrów od Anversy jest kolejnym miasteczkiem z listy ghost cities we Włoszech, które uległo sile żywiołu. Ziemia zatrzęsła się tu w 1915 roku. Mieszkańcy przenieśli się niżej i zbudowali nową wioskę. Kamienne, pozbawione dachów domy zostawili przyrodzie. 

Pentedattilo, Kalabria

Przyczyna: trzęsienia ziemi

Założone jako kolonia greckiego miasta Chalkida w roku 630 p.n.e. Przez cały okres grecko – rzymski było to kwitnące centrum ekonomiczne, a dzięki swej strategicznej pozycji podczas panowania rzymskiego było ważnym centrum wojskowym. Stabilność Pentedattilo zachwiało trzęsienie ziemi z 1783 roku. Miasto zostało wówczas poważnie zniszczone, a większość mieszkańców przeniosła się do pobliskiego Melito Porto Salvo. Kolejny cios przyroda zadała w 1908 i 1951, co ostatecznie doprowadziło do całkowitego wyludnienia wioski w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. Nazywają je miastem duchów, The Gost Town. Położone 250 m n.p.m., na górze Monte Calvario, której kształt przypominał niegdyś pięć palców. Od jej wyglądu pochodzi nazwa miejscowości – z greckiego: penta + daktylos, czyli pięć palców. Historia tej osady jest wyjątkowo interesująca. Targana żywiołami i ludzką chęcią zemsty obrosła w straszliwe legendy.

Miasto pozostało zupełnie niezamieszkane aż do 1980, kiedy został częściowo odrestaurowany dzięki wolontariuszom z całej Europy.

To miejsce przypominające nieco księżycowy krajobraz i pewnie dzięki temu przyjeżdża tu wielu fotografów i artystów utrwalających ten niezwykły krajobraz. Niegdyś gwiazdor amerykańskich horrorów Roberta Englunda powiedział, że to miejsce jest jak wart milion dolarów plan strasznego filmu. Dla miłośników ghost cities miejsce jest więc obowiązkowe. 

W ostatnich latach to taki „must see” w Kalabrii. Dla zainteresowanych, odbywają się tu festiwale filmowe Pentedattilo International Short Film Festival.

Civita di Bagnoregio, Lacjum

A miasto położone jest wyjątkowo pięknie! Na szczycie skalistego wzgórza, do którego prowadzi tylko jedna jedyna droga – wąski most, biegnący nad przepaścią. Gdy okoliczne doliny toną we mgle miejsce wydaje się wręcz magiczne. Nic dziwnego, że to miejsce chętnie i licznie odwiedzają turyści. Nazywane La città che muore, czyli umierające miasto, ponieważ zagrożeniem dla miasteczka są trzęsienia ziemi i położenie na tufowej skale, która znajduje się pod ciągłym działaniem procesu erozji. Skała kruszy się, a co za tym idzie powierzchnia miejscowości się zmniejsza. Latem mieszka tu około 100 mieszkańców, zimą zaledwie kilkunastu.

Kliknij i przeczytaj więcej o Civita di Bagnoregio.

Vitozza, Toskania

Przyczyna: nie znana

Kolejne na liście ghost cities, jest miasto widmo w grotach. Znajduje się tu ich ponad 200, które były zamieszkane już w XI wieku. To właściwie system połączonych grot, służących za mieszkania, groty dedykowane do poszczególnych zadań, jak przechowywania wina, miejsca zwierząt, itp. Jaskinie wykorzystywane do zamieszkania rozciągają się wzdłuż drogi w lesie z widokiem na dolinę rzeki Lente. Niektóre z nich są bardzo blisko siebie, podczas gdy inne są bardziej izolowane. Część jaskiń była wykorzystywane do hodowli gołębi. Takie groty nazywano colombari (colomba – gołębica) i niemalże na pewno powstały one już w czasach rzymskich. Zawirowania historyczne około połowy XV wieku spowodowały powolny upadek osady i jego struktur obronnych z wciąż nieznanych jeszcze powodów. Ludności stopniowo zaczęła migrować w kierunku pobliskiego miasteczka San Quirico. Życie toczyło się tu do XVIII wieku.Miejsce niezwykłe, ciekawskich odsyłam TU.

Isola Santa, Garfagnana, Toskania

Przyczyna: budowa tamy

Skarby kryją się na dnie owego jeziora, ruiny prastarej osady i most. Czasem można to zobaczyć, gdy woda jeziora jest spuszczona, to jednak nie dzieje się często. Obecnie osada powoli wraca do życia, restaurowane są kolejne budynki. Pomiędzy niszczejącymi domostwami mieszkają cztery rodziny, jest bar, są także miejsca noclegowe na wynajem. Dla zainteresowanych polecam zajrzeć TU. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1260 roku. Tu zatrzymywali się podróżni na szlaku Versylia – Garfagnana. Wioska została zupełnie opuszczona w latach 60 XX wieku, kiedy zbudowano tamę, tworząc malownicze jezioro. Nowe domy dla mieszkańców zostały wybudowane gdzie indziej.

Pompeje, Kampania

Przyczyna: trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu

Dwa inne miasta, które zniszczyła erupcja Wezuwiusza w 79 roku to Herkulanum i Stabie. Ghost cities zamykają Pompeje. Po raz pierwszy miasto zostało zniszczone w 65% przez silne trzęsienie ziemi, które miało miejsce 5 lutego 62 roku. Mieszkańcy jednak w dość krótkim czasie zdołali je odbudować. Niestety, zaledwie 17 lat później niespodziewany wybuch Wezuwiusza przysypał je kilkumetrową warstwą popiołu, grzebiąc miasto i mieszkańców, którzy nie zdążyli się ewakuować. To był 24 sierpnia 79 roku. 

Włoska poczta

Dołącz do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Nie tylko nie przeoczysz żadnego artykułu na blogu, ale także otrzymasz dodatkową wiedzę o Italii.

Jeśli masz konto na Pinterest, przypnij poniższy obrazek do swojej tablicy.

 

Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą w lipcu 2017 wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB. Zapraszam cię także na mojego Instagrama, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!

To już koniec wędrówki, a może dopiero jej początek?